Astygmatyzm

Astygmatyzm to wada wzroku, trzecia w częstotliwości występowania, po krótko- i dalekowzroczności. Polega na zakłóceniu ostrości widzenia. Najczęściej jest to wada wrodzona i dziedziczona, rzadziej - nabyta, gdy pojawia się jako skutek zaćmy w starszym wieku.

Przyczyny

Astygmatyzm jest skutkiem nieprawidłowej budowy rogówki, rzadziej soczewki. Prawidłowa rogówka ma kulisty kształt, a promienie światła skupiają się w jednym punkcie na siatkówce. Nieprawidłowa rogówka ma kształt wydłużony, niesymetryczna jest jej krzywizna. Tak więc światło skupia się nie w jednym punkcie, a na dwóch osiach: poza siatkówką (w przypadku dalekowzroczności) lub przed siatkówką (w przypadku krótkowzroczności) lub też jedno ognisko znajduje się przed, a drugie za siatkówką.

W rezultacie postrzegany obraz jest niewyraźny i czasem lekko zdeformowany.

Objawy

Astygmatyzm, jako wadę wrodzoną, można już rozpoznać u małych dzieci. Dzieci ciągle mrużą oczy i mrugają, przyglądają się przedmiotom, podnosząc je blisko do oczu, oglądają telewizję, podchodząc do ekranu, przypatrują się z przechyloną głową. Konieczna jest wtedy wizyta u okulisty, który poprzez keratometrię (pomiar krzywizny przedniej części rogówki) lub elektroniczne mapowanie powierzchni gałki ocznej potwierdzi wadę i zleci odpowiednie szkła. Trzeba też wiedzieć, że astygmatyzmowi często towarzyszy krótko- lub daleko wzroczność, więc noszenie szkieł korekcyjnych jest tym bardziej wskazane.

Dzieci starsze i osoby dorosłe potrafią opisać swój problem z widzeniem jako zamglony, czasem zniekształcony obraz, jakby spoglądali przez pofalowane szkło. Dotyczy to przedmiotów postrzeganych zarówno z bliska jak i z daleka. Występuje też problem z określaniem odległości i czytaniem drobnego druku. Postrzeganie (czytanie, pisanie, oglądanie telewizji itp.) wymaga wysiłku, co powoduje bóle głowy.

Mrużenie oczu i częste mruganie również powinny zmobilizować do kontaktu z okulistą, bo często osoby z astygmatyzmem nie zdają sobie sprawy z niedokładności widzenia.

Leczenie

Noszenie szkieł korekcyjnych jest koniecznością. Szkła korygują wadę, ogniskując promienie w jednej płaszczyźnie, co zapewnia wyraźne widzenie, jak w przypadku prawidłowo zbudowanego oka. Jeśli pacjent zamiast okularów woli szkła kontaktowe, należy je dobierać indywidualnie, dopasowując do nieregularnej krzywizny własnej rogówki. W przypadku małej wady (do 1 dioptrii) noszenie okularów czy „kontaktów” jest konieczne tylko do czytania, prowadzenia samochodu czy pracy przy komputerze.

Noszenie szkieł korygujących nie jest jednak w stanie usunąć wady, umożliwia tylko prawidłowe widzenie.

Natomiast astygmatyzmu można się pozbyć dzięki zabiegom chirurgicznym, których celem jest nadanie rogówce prawidłowego kształtu. Nowoczesną i mało inwazyjną metodą jest użycie lasera do korekty krzywizny rogówki.

W przypadku astygmatyzmu powstałego w wyniku zaćmy problem znika, gdy mętna soczewka zostaje wymieniona na sztuczną.