Autyzm

Nazwa choroby pochodzi od greckiego słowa „autos”, co znaczy „ sam”. Tak właśnie kojarzy się to zaburzenie: z izolowaniem się dziecka od otoczenia. Kiedyś uważano, że jest to zaburzenie nieuleczalne, ale obecnie stosowane terapie przynoszą dobre rezultaty i dzieci mogą dobrze funkcjonować w środowisku, mogą chodzić do szkoły, nawiązywać przyjaźnie itp. W Polsce żyje prawdopodobnie ok. 30 000 tysięcy osób z tym zaburzeniem, w krajach UE - 5 milionów.

Przyczyny

Przyczyny autyzmu nie są do końca znane. Na pewno jest to defekt neurologiczny. Przypuszcza się, że może to być skutek niedotlenienia w życiu płodowym, że jest uwarunkowany genetyczne, wywołany przez toksoplazmozę, dziecięce porażenie mózgowe, nietolerancję kazeiny i glutenu, alergie. Sadzi się, że wiek ojca (ponad 40 lat) też ma wpływ na pojawienie się zaburzenia.

Objawy

Zaburzenie wykrywa się do trzeciego roku życia dziecka, ale już w okresie niemowlęcym wykazuje ono pewne nieprawidłowe zachowania: nie nawiązują kontaktu wzrokowego z matką i innymi osobami, mają mało wyrazistą mimikę, nie obserwują poruszającego się przedmiotu.

Dzieci w wieku poniemowlęcym nie reagują na swoje imię, nagle zamierają w bezruchu, nadal mają słaby kontakt wzrokowy. Te dzieci, które już mówią, wycofują się z kontaktów słownych, rzadko używają języka, sprawiają wrażenie, jakby nie rozumiały, co się do nich mówi. Mają tendencje do porządkowania przedmiotów, np. układają zabawki w równym rządku, obsesyjnie bawią się jedną zabawką, powtarzając te same czynności, bawią się zabawką niezgodnie z jej przeznaczeniem, nie lubią zmian w najbliższym otoczeniu, np. przestawiania mebli, przenoszenia zabawek w inne miejsce niż zwykle. Poza tym nie chcą wychodzić z domu, boją się nowego otoczenia. Są bardzo wrażliwe na dźwięki i bodźce dotykowe, mogą reagować lękiem i krzykiem. Niektóre dzieci wykazują manieryzmy ruchowe, np. często kręcą się w kółko, kołyszą się lub machają raczkami. Nie potrafią bawić się w zabawy tematyczne, np. nie umieją udawać, że karmią lalkę czy gotują obiad „na niby”.

Żeby zdiagnozować to zaburzenie, trzeba dziecko długo obserwować. Pojedyncze negatywne zachowania nie świadczą jeszcze o problemie. Objawów jest bardzo dużo, nie wszystkie występują u jednego dziecka.

Leczenie

Stosuje się leczenie farmakologiczne: neuroleptyki i stymulanty. Jednak lepsze efekty daje pomoc psychologa. Szczególnie korzystne efekty przynosi terapia behawioralna, niestety nie u wszystkich dzieci. Polega to na wykorzystaniu praw uczenia do leczenia zaburzeń zachowania, np. dziecko można nauczyć kontaktu wzrokowego, gdy otrzymuje żądany przedmiot tylko wtedy, gdy spojrzy w oczy.

Trzeba też wiedzieć, że autyzm to zarówno głębokie zaburzenie (dziecko nie mówi, nie kontaktuje się w ogóle z otoczeniem), jak i nieznaczne, gdy dziecko nie potrafi się zachować stosownie do sytuacji czy mocno się skupia na swoich zainteresowaniach. Tym drugim pomóc jest łatwiej. Łagodne postacie zaburzeń autystycznych nazywane są zespołem Aspergera. U co 10 dziecka autyzm przemija wraz z dorastaniem.