Celiakia

Celiakia, czyli choroba trzewna, to autoimmunologiczne schorzenie o podłożu genetycznym, które wywołane jest spożyciem glutenu. Szacuje się, że u 85% pacjentów dotkniętych celiakią zmiany chorobowe zanikają po zastosowaniu odpowiedniej diety.

Choroba trzewna często mylona jest z alergią. Do niedawna była też uważana za schorzenie, które dotyka wyłącznie małe dzieci. Tymczasem jest odwrotnie – przeprowadzone badania dowodzą, że na tę przypadłość cierpi przynajmniej 1% populacji, zaś choroba może zaatakować osoby w każdym wieku. Aktualnie lekarze najczęściej diagnozują osoby po 30. roku życia, ale bywają również przypadki zachorowań u osób po 80. roku życia. Co więcej, celiakię rozpoznaje się dwa razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Współcześnie uchodzi ona za jedną z najczęstszych nietolerancji pokarmowych u człowieka.

Przyczyny

Współczesna medycyna nie zna odpowiedzi na pytanie, co leży u podstaw celiakii. Przyjmuje się, że na rozwój choroby może mieć wpływ szereg czynników, wśród których wyróżnić należy genetyczne, środowiskowe, metaboliczne czy zakaźne. Przeprowadzone badania wskazują, że najbardziej narażone są osoby z predyspozycją genetyczną. Potwierdza to również fakt częstszego występowania choroby u bliźniąt jednojajowych czy też krewnych pierwszego stopnia.

Wśród stworzonych teorii mających wyjaśnić przyczyny powstawania i rozwoju celiakii wyróżnić należy również toksyczną i autoagresji. Pierwsza opiera się na stwierdzeniu, że istnieją zaburzenia enzymatyczne, które odpowiedzialne są za nieprawidłowe trawienie glutenu. Warto przy tym zaznaczyć, że o immunologicznym podłożu tej choroby może świadczyć między innymi produkcja przeciwciał przeciwgliadynowych. Teoria autoagresji opiera się zaś na istnieniu zjawiska, które opiera się na wytworzeniu odpowiedzi immunologicznej przeciwko produkowanym przez organizm komórkom. Potwierdzenie choroby następuje przez wykrycie w surowicy specyficznych przeciwciał.

Objawy

Choroba objawiać może się na wiele sposobów, wszystko zależy zaś od wieku pacjenta. Do niedawna za charakterystyczny symptom celiakii uważano przewlekłą biegunkę i spadek masy ciała. Aktualnie uznaje się je za klasyczne objawy choroby, która najczęściej pojawia się u kobiet w ciąży, małych dzieci czy osób starszych. Jednocześnie lekarze wyróżniają tak zwaną celiakię skąpoobjawową, którą trudniej rozpoznać. Dzieje się tak dlatego, że ta rozwijać może się przez wiele lat i wywoływać symptomy pozornie niezwiązane z klasyczną celiakią. Rozpoznanie następuje najczęściej dzięki przeprowadzeniu odpowiednich badań laboratoryjnych.

Poza celiakią jawną i skąpoobjawową wyróżnia się również postać utajoną tej choroby. O takiej mowa wówczas, gdy przeciwciała występują we krwi i jednocześnie brak jest zmian jelitowych czy objawów chorobowych. Z biegiem czasu może się ona rozwinąć w celiakię pełnoobjawową.

Leczenie

Forma leczenia celiakii sprowadza się do zastosowania diety bezglutenowej. Dzięki temu następuje regeneracja kosmków jelitowych i jednocześnie ustępują niepożądane objawy. W skrajnych przypadkach i u dzieci konieczne jest czasami, obok wdrożenia diety bezglutenowej, zaaplikowanie również diety bezmlecznej czy hipoalergicznej. Zawsze jednak warto się umówić na konsultację z gastrologiem.