Choroby autoimmunologiczne - Zespół Sjögrena

Zespół Sjögrena to choroba autoimmunologiczna z grupy kolagenoz, której etiologia do dziś nie została poznana. Jej pierwsze objawy to suchość oczu i niewystarczająca ilość śliny w ustach. Dzieje się tak dlatego, że przeciwciała na samym początku atakują gruczoły łzowe i śliniaki. Jak leczy się to dokuczliwe schorzenie i czy jest ono poważnym zagrożeniem dla zdrowia? Przeczytaj.

Objawy zespołu Sjögrena

Pierwszym objawem, który mogą u siebie zaobserwować osoby dotknięte zespołem Sjögrena, jest podrażnienie oczu związane z niewystarczającym nawilżeniem. Kolejnym symptomem jest brak lub niedobór śliny. 

Dzieje się tak dlatego, że autoprzeciwciała wytwarzane w przebiegu choroby atakują przede wszystkim ślinianki i gruczoły łzowe – wyjaśnia specjalista z poradni dietetycznej ekoDIETETYK.

Warto zauważyć, że choroba może występować w dwóch typach – pierwotnym i wtórnym. Drugi rodzaj schorzenia jest związany z innymi chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak toczeń czy reumatoidalne zapalenie stawów. Czym zatem dokładniej jest zespół Sjögrena i jak się go diagnozuje?

Charakterystyka schorzenia

Zespół Sjögrena jest chorobą autoimmunologiczną, czyli taką w której przeciwdziała atakują zdrowe tkanki własnego organizmu. Schorzenie to, nazywane także chorobą Mikulicza-Radeckiego, należy do grupy kolagenoz, jednak bezpośrednia przyczyna jego występowania jest nieznana. Mimo licznych badań, które miały na celu wykrycie powodu zapadania na tę przypadłość, nie udało się go jednoznacznie ustalić.

W związku z tym nie można wskazać leku, który powstrzymywałby objawy oraz hamował przyczyny schorzenia. Leczenie polega głównie na łagodzeniu dyskomfortu poprzez stosowanie sztucznych łez i preparatów nawilżających do śluzówki jamy ustnej bogatych w witaminy A i E, a także podawanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Niekiedy stosuje się również tzw. leczenie biologiczne, którego celem jest modyfikacja odpowiedzi układu odpornościowego.

Choroba Sjögrena a prawidłowa dieta

Kwestią, która ma niezwykle istotne znaczenie, jest właściwy sposób odżywiania. Należy jednak pamiętać, że przebieg schorzenia jest kwestią indywidualną i nie ma precyzyjnie określonej diety, której powinien przestrzegać każdy pacjent – dlatego konieczne jest ustalenie tej kwestii z dietetykiem i lekarzem. Wszystkie zalecenia zawierają jednak pewne elementy wspólne, takie jak przyjmowanie ok. 2-2,5 l płynów dziennie (w tym soków owocowych) oraz spożywanie świeżych produktów o wysokim poziomie potasu i żelaza. Jadłospis powinien też obejmować dużo warzyw i owoców.

Osoby cierpiące na zespół Sjögrena powinny ponadto unikać produktów wysoko przetworzonych oraz takich o zawartości sztucznych dodatków chemicznych – mogą one stymulować organizm do zwiększonej produkcji przeciwciał. Oznacza to, że chory musi przede wszystkim całkowicie wykluczyć ze swojego jadłospisu wszelkiego rodzaju niezdrowe przekąski, a także fast food i napoje gazowane. Powinien również ograniczyć słodycze – szczególnie te, które rozpuszczają się w ustach, czyli np. czekoladę.

Utrzymywanie prawidłowej diety to nieoceniona pomoc przy łagodzeniu objawów suchości towarzyszących zespołowi Sjögrena. Dlatego warto potraktować poważnie zalecenia lekarza lub dobrego dietetyka i na ich podstawie zmodyfikować swój sposób odżywiania.

Diagnostyka

Jednym z podstawowych testów, które mogą wskazać, że dolegliwości pacjenta są wynikiem zespołu Sjögrena, jest badanie laboratoryjne krwi. Morfologia w takich przypadkach wykazuje podwyższone OB, leukopenię i podwyższony poziom gammaglobulin, a także obecność przeciwciał wobec komórek nabłonka ślinianek.

Konieczne jest także przeprowadzenie badania okulistycznego, w którym ocenia się między innymi stan rogówki. Warto wykonać także test Saxona, który polega na żuciu gazy przez określony czas i zbadaniu o ile wzrosła jej masa. Celem tego badania jest wykazanie, czy ślina jest produkowana w odpowiedniej ilości.