Dysfonia

Dysfonia to zaburzenia głosu spowodowane obniżonym napięciem mięśni krtani. Dotyka zwykle osoby, które pracują głosem, a więc aktorów , śpiewaków, lektorów, spikerów, prezenterów. Jest to częsta choroba zawodowa nauczycieli.

Przyczyny

Wyróżnia się dysfonię funkcjonalną, która polega na nieprawidłowym działaniu mięśni krtani, zaburzeniu ich napięcia i częstotliwości. Jej przyczyną jest przeciążanie krtani na skutek niewłaściwej emisji głosu. To dlatego jest to częsta choroba zawodowa nauczycieli, bo nie mają wiedzy na temat emisji głosu. Poza tym pracują w hałasie, w złych warunkach: niedobra akustyka w salach, suche, zapylone pomieszczenia. Dysfonii sprzyja też palenie papierosów oraz picie mocnej kawy i herbaty.

Drugim typem jest dysfonia organiczna spowodowana zmianami w krtani. Mogą to być guzki, zgrubienia, owrzodzenia, zmiany przerostowe itp.

Objawy

Dysfonię rozpoznaje się po zmianie barwy głosu. Głos jest chrapliwy albo ostry, matowy albo piskliwy, świszczący, zduszony. Staje się zbyt cichy lub zbyt głośny, bardzo wysoki lub zbyt niski. Może pojawić się chrypka lub pewne nawyki kompensacyjne, np. stałe pochrząkiwanie albo nawykowy kaszel. Patologicznej zmianie głosu może towarzyszyć uczucie suchości w gardle, pieczenie, ból w czasie mówienia a także silne napięcie mięśni twarzy, krtani, szyi, ramion a nawet brzucha.

Leczenie

Najpierw zalecana jest wizyta u laryngologa. Leczenie dysfonii to głównie rehabilitacja głosu. Polega to na wykorzystaniu takich metod, których celem jest nauka prawidłowego oddychania, ćwiczenia nastawienia głosowego i rezonansu głosowego.

Osoby, które wykonując pracę zawodową, dużo używają głosu, powinny poznać przynajmniej podstawowe zasady emisji głosu. Należy do nich prawidłowe oddychanie podczas mówienia. Są trzy sposoby oddychania: żebrowo-obojczykowy, żebrowo- przeponowy i przeponowo-brzuszny. Oddech żebrowo – obojczykowy jest za płytki, dlatego przy częstym mówieniu trzeba używać przepony. Wówczas oddech jest głęboki, przepona reguluje napięcie mięśni krtani. Należy też koordynować pracę krtani z oddychaniem. Głos powinien wydobywać się bez wysiłku.

Trzeba się także nauczyć wykorzystywania rezonatorów głosowych: jamy ustnej, gardła, jamy nosowej i zatok przynosowych. Przy użyciu rezonatorów głos jest silniejszy, nie trzeba mocno napinać mięśni krtani.

Ważna jest również postawa ciała: sylwetka powinna być swobodnie wyprostowana, garbienie się utrudnia oddychanie, a zbyt wyprostowana sylwetka zwiększa napięcie mięśni, głowa powinna być lekko pochylona, zbytnie wysuwanie jej do przodu, przekrzywianie czy cofanie nadmiernie obciąża krtań.

W rehabilitacji wykorzystuje się też ćwiczenia manipulacyjne, czyli masaż, który usprawnia czynność krtani i poprawia napięcie mięśni krtani.

Osobom z dysfonią uświadamia się też, jak należy dbać o swoje gardło: zaleca się rezygnację z palenia papierosów, picia mocnej kawy i herbaty. Przypomina, że podczas długiego mówienia trzeba gardło nawilżać, popijając wodę małymi łykami. Ponadto należy zadbać o warunki klimatyczne sali, należy więc pomieszczenie często wietrzyć, a jeżeli to możliwe, także nawilżać powietrze.

W przypadku dysfonii organicznej potrzebny jest zabieg chirurgiczny.