Jak dojść do siebie po śmierci bliskiej osoby?

Śmierć zawsze przychodzi nie w porę. Zaskakuje, nawet gdy się jej spodziewamy i zostawia po sobie ból. By dojść do siebie po stracie bliskiej osoby, trzeba przejść długą drogę żałoby. Nic nie pomoże tanie pocieszanie: Wszystko się ułoży, Będzie dobrze, Trzeba żyć dalej... W ten sposób to nie działa. Jednak czas żałoby, choć bardzo bolesny, może być dobrym i twórczym etapem życia. Nie warto przed nim uciekać.

Jak zmierzyć się z bólem?

Amerykańska psychiatra Elizabeth Kübler-Ross, towarzysząca zarówno osobom umierającym, jak i tym, których dotknęła śmierć bliskich, wyróżniła 5 etapów żałoby. Ich nazwy odzwierciedlają to, co robi nasza psychika, aby uniknąć bólu, jak zdobywa czas, by się z nim zmierzyć i jak ostatecznie udaje się jej pogodzić ze stratą.

Świadomość istnienia etapów żałoby może pomóc nam w trakcie bolesnych chwil po stracie bliskiej osoby – mówi specjalista z gabinetu psychoterapii w Bytomiu. – Kiedy śmierć nie przychodzi nagle, a jest na przykład skutkiem długiej choroby, wiedza na temat żałoby pozwala lepiej się na nią przygotować.

Etapy żałoby:

• Zaprzeczanie

Utrata bliskiej osoby wywołuje w nas szok i sprzeciw: To się nie dzieje naprawdę, Zamknę oczy, a jak otworzę, wszystko wróci do równowagi… Strata jest zbyt bolesna, aby dopuścić ją do świadomości – na to potrzeba czasu. Tłumaczenie czegoś na siłę może zaszkodzić. Ludzie wokół pomogą, jeżeli zaangażują się w załatwianie niezbędnych spraw, np. związanych z pogrzebem.

• Gniew

Wściekłość, gniew, także uraza lub zgorzknienie pojawiają się, by „zamaskować” ból. Złościmy się, że umarł nam ktoś, kogo kochaliśmy: Jak mógł mi to zrobić?! Dlaczego mi to zrobiła?! Jeżeli tego typu reakcję ocenimy chłodno i logicznie, wyda się nam bez sensu – przecież nikt nie umiera drugiemu na złość. Możemy wstydzić się naszego gniewu i pretensji. Niepotrzebnie – są one wyrazem tego, że strata bardzo nas boli, choć jeszcze nie umiemy okazać tego wprost. W takiej sytuacji warto poszukać pomocy psychologicznej, dającej wsparcie i ułatwiającej wyrażanie uczuć w żałobie.

• Targowanie się

Dopóki nie będziemy gotowi zmierzyć się z bólem, nasza psychika będzie wynajdywać kolejne strategie unikania go. Mogą pojawić się myśli o schemacie: Gdyby tylko… Gdybyśmy wcześniej zaczęli leczenie, może dałoby się go uratować; Jakbym nie wyszła do sklepu, zdążyłabym zadzwonić po pogotowie. Popadamy w poczucie winy, oskarżamy się, że nie zrobiliśmy tego, co do nas należało. Chociaż jest to trudny stan, dzięki niemu nie musimy przyznać się do bezsilności. Tymczasem prawda jest taka, że nie jesteśmy w stanie uchronić naszych bliskich przed śmiercią. Chociaż zdroworozsądkowo zdajemy sobie z tego sprawę, mamy do siebie pretensje, gdy umiera ktoś nam bliski.

• Depresja

Kiedy po wielu zmaganiach dopuścimy do siebie ból, przygnębienie i smutek – te trudne uczucia mogą nas przytłoczyć. Wówczas nie mamy siły nic robić. Zadaniem osoby przeżywającej żałobę jest przeżyć cierpienie do końca. Jeżeli tego nie zrobi – zaszkodzi sobie i innym. Jednak nie będzie w stanie zrobić tego sama. Bliscy i przyjaciele mogą pomóc poprzez prostą obecność, przygotowanie posiłku, wspólny spacer. O ile osoba w żałobie jest na to otwarta, warto oglądać zdjęcia i powrócić do wspomnień o zmarłym.

• Akceptacja

Przejście przez kolejne etapy żałoby prowadzi do pogodzenia się ze śmiercią bliskiej osoby. Nie oznacza to, że przestajemy za nią tęsknić lub że o niej zapominamy. Wręcz przeciwnie – dzięki pamięci i wspomnieniom zmarły pozostaje ważną częścią naszego życia. Jednak odnajdujemy w sobie siłę, by żyć dalej bez jego bezpośredniej obecności, na nowo uczymy się otwartości na życie i przeżywania radości.

Czy samemu można poradzić sobie z żałobą?

Trzeba sobie uzmysłowić, że poszczególne etapy żałoby w dużej części przeżywamy nieświadomie. Nie wybieramy strategii unikania bólu ani nie decydujemy się na to, że na nic nie będziemy mieć siły – tak po prostu się w nas dzieje. Właśnie dlatego, że mamy do czynienia z procesami nieświadomymi, aby sobie z nimi poradzić, często potrzebujemy pomocy specjalisty.