Jakie wyróżniamy metody antykoncepcji?

Antykoncepcja ma minimalizować ryzyko zajścia w nieplanowaną ciążę. Większość metod antykoncepcji przeznaczona jest dla kobiet – wpływają one na funkcjonowanie żeńskich hormonów, utrudniając  zapłodnienie oraz zagnieżdżenie zarodka w macicy. Wybór konkretnej metody antykoncepcji należy zawsze omówić z ginekologiem. Lekarz doradzi najlepszą metodę zapobiegania ciąży, biorąc pod uwagę zdrowie pacjentki oraz jej tryb życia.

Na jakim etapie cyklu menstruacyjnego może dojść do zapłodnienia?

Cykl menstruacyjny dzieli się na cztery fazy: menstruacyjną, folikularną, owulacyjną oraz lutealną. Pierwszym dniem cyklu jest pierwszy dzień miesiączki. Wraz z krwawieniem rozpoczyna się złuszczanie błony śluzowej macicy. Podczas fazy folikularnej błona śluzowa macicy staje się ponownie coraz grubsza – ma za zadanie przyjąć zapłodnioną komórkę jajową. W fazie owulacyjnej pęka dojrzały pęcherzyk Graffa i wypuszcza komórkę jajową, która wędruje do jajowodu. Przetrwa ona ok. 24 godziny – jeżeli w tym czasie nie dojdzie do zapłodnienia, komórka obumrze i zostanie usunięta z organizmu kobiety w trakcie kolejnej miesiączki. W fazie lutealnej z pęcherzyka Graffa powstaje ciałko żółte, które u kobiety ciężarnej produkuje progesteron. Ciałko żółte zanika, jeśli nie dojdzie do zapłodnienia.

Kobieta może zajść w ciążę podczas fazy owulacyjnej, czyli w trakcie tzw. jajeczkowania. Do owulacji dochodzi mniej więcej w połowie cyklu – należy wziąć pod uwagę ewentualne przesunięcia tego terminu, jeśli cykl trwa dłużej. W przypadku kobiet, które mają regularny cykl o długości 28 dni, owulacja nastąpi 14 dnia cyklu, natomiast u kobiet, które mają cykle dłuższe o kilka dni, moment owulacji odpowiednio przesunie się. Ze względu na to, że plemniki mogą przetrwać w ciele kobiety nawet 72 godziny, wydłuża się czas na zapłodnienie do ok. 3 dni przed owulacją i ok. 2 dni po jej zakończeniu – mówi lekarz ginekolog z Białegostoku.

Jakie są najczęściej stosowane metody antykoncepcji?

Najczęściej stosowanymi metodami antykoncepcji są prezerwatywy oraz doustna antykoncepcja hormonalna w postaci tabletek. W przypadku prezerwatyw, znaczenie ma zarówno ich przystępna cena, jak i łatwość stosowania. Niewątpliwą zaletą prezerwatyw jest również fakt, że zabezpieczają przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Z tego powodu, są one zawsze zalecane jako dodatkowa metoda antykoncepcji. Co ważne, na rynku dostępne są prezerwatywy przeznaczone zarówno dla mężczyzn, jak i dla kobiet.

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje tabletek antykoncepcyjnych: jedno- i dwuskładnikowe. Pierwsze z nich zawierają progestagen, czyli syntetyczny progesteron. Często są lepiej tolerowane przez kobiety, ponieważ mają stosunkowo niskie stężenie substancji aktywnej. Ich działanie polega głównie na zagęszczeniu śluzu, który uniemożliwia przemieszczanie się plemników. Jako że tabletki jednoskładnikowe należy przyjmować codziennie w tej samej dawce, mogą one hamować owulację i spowodować brak krwawień miesiączkowych.

Tabletki dwuskładnikowe łączą dwa hormony: syntetyczny estrogen i syntetyczny progesteron. Wykazują szersze działanie niż tabletki jednoskładnikowe. Zagęszczają śluz, a oprócz tego powodują zmiany w endometrium. Dodatkowo mogą np. poprawić wygląd skóry oraz wyregulować cykl i zmniejszyć dolegliwości bólowe. Z tego powodu są często stosowane w celu łagodzenia objawów zaburzeń hormonalnych. Jednocześnie zapobiegają niektórym chorobom, takim jak osteoporoza.

Antykoncepcja hormonalna jest dostępna na receptę. Po poradę odnośnie antykoncepcji należy zgłosić się do ginekologa. Przeprowadzi on dokładny wywiad lekarski i wykona badania ginekologiczne oraz zleci sprawdzenie poziomu hormonów.

Pozostałe popularne metody antykoncepcji to m.in.:

• wkładka domaciczna – polecana jest dla kobiet, które już rodziły. Lekarz wprowadza wkładkę do jamy macicy. Wyróżnia się dwa rodzaje wkładek – hormonalne oraz miedziane. Pierwsze stopniowo uwalniają progesteron, który wykazuje działanie antykoncepcyjne, a drugie wykorzystują działanie miedzi, która niszczy plemniki. Jedną wkładkę można nosić przez kilka lat, co sprawia, że jest to wygodne rozwiązanie dla wielu kobiet,

• kapturek naszyjkowy – zakrywa szyjkę macicy, uniemożliwiając dostęp plemnikom. Wyglądem przypomina nieco prezerwatywę, jednak wykonany jest z silikonu. W celu dobrania odpowiedniego rozmiaru kapturka, należy udać się na konsultację do ginekologa. Lekarz poinstruuje pacjentkę również w temacie prawidłowego zakładania i wyjmowania kapturka,

• pierścień dopochwowy – podobnie jak dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, zawiera syntetyczne odpowiedniki estrogenu i progesteronu, które są stopniowo uwalniane do krwioobiegu. Zakłada się go samodzielnie, bez pomocy lekarza. Pierścień należy nosić przez trzy tygodnie, a następnie zrobić tygodniową przerwę na krwawienie miesiączkowe,

• iniekcje domięśniowe – zawierają progestagen, co oznacza, że mają działanie zbliżone do tabletek antykoncepcyjnych jednoskładnikowych. Zaletą tej metody antykoncepcji jest konieczność wykonywania zastrzyków co trzy miesiące, dzięki czemu na co dzień nie trzeba pamiętać o przyjmowaniu tabletek, ani kontrolować czasu, po którym należy wyjąć pierścień dopochwowy.