Jakimi schorzeniami zębów zajmuje się endodoncja?
Endodoncja jest działem stomatologii zachowawczej, czyli działań leczniczych, których celem jest przeciwdziałanie rozwojowi próchnicy i ratowanie naturalnego uzębienia. Endodoncja koncentruje się na chorobach miazgi i tkanek okołowierzchołkowych. Często jest utożsamiana z leczeniem kanałowym. Przedstawiamy problemy, którymi zajmuje się endodoncja oraz etapy leczenia kanałowego.
W celu lepszego zrozumienia, co jest przedmiotem zainteresowania endodoncji, zaczniemy od przybliżenia podstawowych pojęć z zakresu budowy i chorób zębów.
Czym jest miazga zęba i tkanki okołowierzchołkowe?
W zdrowym zębie miazga jest żywą, silnie ukrwioną i unerwioną tkanką, która znajduje się wewnątrz jamy zęba (w komorze i kanałach korzeniowych). To ona odpowiada za dostarczanie do zęba tlenu i substancji odżywczych oraz za regenerację i wytwarzanie zębiny. Jej funkcje czuciowe pozwalają na reagowanie na wszelkie zmiany zachodzące w zębie. Ból informuje nas o niekorzystnych procesach, zanim ujawnią się one na powierzchni zęba.
Z kolei tkanki okołowierzchołkowe to tkanki kostne otaczające wierzchołek zęba, czyli niewielki otwór w końcówce korzenia, przez który do zęba przechodzą połączenia nerwowe i naczynia krwionośne. Dopóty otwór wierzchołkowy jest drożny, a naczynia krwionośne zaopatrują miazgę w tlen i substancje odżywcze, dopóki ząb pozostaje w dobrej kondycji. W momencie zatkania otworu rozpoczyna się proces zapalny i stopniowe obumieranie miazgi.
Jakie są powody podjęcia leczenia endodontycznego?
Oznaką niekorzystnych procesów zachodzących w głębi zęba jest stan zapalny. Najczęstsze przyczyny chorób miazgi zęba wymienia specjalista, który zajmuje się działem poświęconym endodoncji w hurtowni dentystycznej Limedic: – Do chorób miazgi i tkanek około wierzchołkowych dochodzi w efekcie rozwoju próchnicy, ale są one także następstwem uszkodzeń mechanicznych zęba lub niewłaściwie wykonanego leczenia kanałowego. Jeżeli stan zapalny miazgi nie zostanie w porę zdiagnozowany, następstwem jest zgorzel gazowa, czyli rozłożenie miazgi przez bakterie beztlenowe. Zewnętrznym objawem może być przykry, gnilny zapach z ust. Jeżeli nie zostanie podjęte leczenie, to rozłożona miazga może przedostać się do tkanek okołowierzchołkowych i spowodować infekcję. Leczenie tego typu zmian jest bardzo trudne i czasochłonne. Stany zapalne tkanek okołowierzchołkowych mogą być spowodowane także niewłaściwie przeprowadzonym leczeniem kanałowym, np. niedoczyszczeniem kanałów korzeniowych lub pozostawieniem w kanale fragmentu złamanego narzędzia, np. pilnika endodontycznego.
Schorzeniom miazgi i tkanek okołowierzchołkowych towarzyszy silny ból, który nasila się w momencie, gdy kładziemy się lub opuszczamy głowę. W przypadku stanów zapalnych tkanek okołowierzchołkowych ból nasila się także w momencie gryzienia i żucia: powodem jest mechaniczny ucisk ze strony korzenia chorego zęba.
Na czym polega leczenie kanałowe?
Endodoncja, czyli leczenie kanałowe, polega na oczyszczeniu kanału zębowego, wypełnieniu go i zamknięciu plombą. W pierwszym etapie stomatolog otwiera komorę zęba i stosując różnego typu narzędzia i urządzenia do endodoncji usuwa martwą miazgę. Po starannym oczyszczeniu kanałów korzeniowych i ich opracowaniu (poszerzeniu i wyprofilowaniu) w miejsce usuniętej miazgi należy wprowadzić wypełniacz. Najczęściej jest to gutaperka w postaci odpowiedniej wielkości ćwieków. Finałem leczenia jest zamknięcie kanału zęba i odbudowa jego korony przy użyciu materiałów kompozytowych. W Polsce ciągle jeszcze stosowane są też wypełnienia amalgamatowe, czyli tzw. srebrne plomby.
Leczenie chorób tkanek okołowierzchołkowych bywa znacznie trudniejsze. Zazwyczaj jest ono dwuetapowe. W pierwszym etapie, po wykonaniu leczenia kanałowego, do wierzchołka zęba wprowadzany należy wprowadzić wodorotlenek wapnia, a następnie zamknąć ząb fleczerem (cementem tymczasowym). Preparat pozostaje wewnątrz zęba przez kilka tygodni. Jeżeli po kontroli stanu tkanek okołowierzchołkowych okaże się, że stan zapalny nie ustąpił, można zastosować ponownie wodorotlenek wapnia. Gdy kanał jest czysty i suchy, można wykonać ostateczne wypełnienie gutaperką i trwale zamknąć ząb przy użyciu plomby kompozytowej.
Jakie zagrożenia wiążą się z zabiegami endodontycznymi?
W przeszłości oczyszczanie i wypełnianie kanału zębowego wymagało kilku wizyt w gabinecie dentystycznym. Obecnie stosowane technologie stomatologiczne umożliwiają przeprowadzenie leczenia kanałowego w czasie jednej wizyty. Natomiast niezmienny pozostaje fakt, że niewłaściwie przeprowadzone leczenie kanałowe może prowadzić do poważnych powikłań i wymusza powtórzenie zabiegu.
Najczęstsze problemy związane z leczeniem kanałowym wynikają z niewłaściwej oceny głębokości i kształtu kanałów korzeniowych. Następstwem może być niedopełnienie kanału zębowego (pozostawienie wolnych przestrzeni) lub przepchnięcie wypełnienia (gutaperki) poza kanał korzeniowy. Kanały o skomplikowanym przebiegu są bardzo trudne w starannym oczyszczeniu. Typowym błędem przy ich opracowywaniu jest pozostawienie resztek martwej miazgi i zamknięcie w kanale źródła infekcji. W przeszłości częstym błędem była zła ocena liczby korzeni i nieopracowanie któregoś z nich.
Bardzo groźnym następstwem błędnej oceny przebiegu kanału zębowego może być perforacja kanału zębowego lub dna komory zęba. Jeżeli do przebicia ścianki zęba dojdzie tuż po rozpoczęciu opracowywania kanału, to zakażona miazga wnika do tkanek otaczających ząb i powoduje szybką infekcję. W efekcie szanse uratowania zęba znacząco maleją.
Częstą sytuacją jest też złamanie narzędzia endodontycznego w kanale korzeniowym. Ciekawostką jest to, że w wielu zębach leczonych w przeszłości znajdują się fragmenty połamanych pilników. Jeżeli nie wywołują infekcji, ich obecność nie ma żadnych negatywnych konsekwencji. Obecnie jest to sytuacja praktycznie niespotykana, głównie za sprawą rutynowo wykonywanych po zabiegu zdjęć RTG.
Dzięki leczeniu kanałowemu można uratować zęby, które w przeciwnym razie kwalifikowałyby się wyłącznie do ekstrakcji. Leczenie endodontyczne jest relatywnie tanie w stosunku do zastępowania utraconych zębów implantami.
Podziel się
Dziękujemy za ocenę artykułu
Błąd - akcja została wstrzymana