Kamica nerkowa

Kamica nerkowa to obecność złogów nazywanych kamieniami w układzie moczowym (nerkach i moczowodzie). Kamienie składają się z substancji znajdujących się w moczu, które zwykle są rozpuszczone. Gdy ich stężenie jest zbyt duże, tworzą się kryształki, które z czasem stają się większe i tak powstają kamienie. Małe kamienie (do 7 mm) mogą opuścić drogi moczowe wraz z moczem, duże wymagają specjalnego postępowania.

Przyczyny

Nie zawsze jest możliwe ustalenie przyczyny choroby. W wielu przypadkach skłonność do kamicy jest dziedziczna. Często tworzenie się złogów jest skutkiem zagęszczenia moczu, co zdarza się osobom przyjmującym za mało płynów. Kolejne przyczyny to zakażenie moczu, także niskie stężenie w moczu substancji przeciwdziałających kamicy. Duży wpływ mają również zaburzenia metaboliczne: nadmierne wydalanie wraz z moczem wapnia, szczawianów, fosforanów czy cystyny.

Kamica nerkowa może towarzyszyć nadczynności przytarczyc, chorobie Leśniewskiego-Crohna, przerostowi prostaty.

Na powstawanie złogów ma też wpływ dieta: zbyt duże spożycie soli, białka zwierzęcego i cukrów prostych, nadużywanie witaminy D i C.

Objawy

Choroba przez długi czas może przebiegać bezobjawowo. Niewielkie złogi są wydalane wraz z moczem. Gdy wytworzy się większy kamień, przechodząc przez przewód moczowodowy, powoduje nagły i niezwykle silny ból. Ból to objaw kolki nerkowej. Może być odczuwany w okolicy nerki, jeśli tam umiejscowiony jest kamień, lub w dole brzucha, gdy kamień przechodzi do pęcherza. Czasami bólowi towarzyszą nudności i wymioty, a mocz ma kolor czerwony z powodu obecności krwi z moczowodu podrażnionego przez złogi.

Inne objawy obecności kamienia w moczowodzie to: częste parcie na mocz, odczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza, pieczenie podczas mikcji, u mężczyzn ból penisa.

Kolka nerkowa trwa krótko, gdy kamień jest mały i szybko przesuwa się do pęcherza. Gdy ból nie ustępuje nawet po zażyciu leków przeciwbólowych i rozkurczowych, konieczna jest wizyta u urologa lub chirurga.

Leczenie

Pierwszą czynnością powinno być podanie choremu leku przeciwbólowego i rozkurczowego. W przypadku bardzo ostrego bólu może to być nawet morfina. Należy też przyjmować dużo płynów (w tym moczopędnego piwa), by stymulować produkcję moczu, nieco pomaga w łagodzeniu bólu ciepła kąpiel. Ból ustaje, gdy kamień zostanie wydalony wraz z moczem.

Duże kamienie usuwa się poprzez litotrypsję ustrojową. Jest to rozkruszanie kamieni przy pomocy fal ultradźwiękowych. Okruchy kamieni wydalane są wraz moczem.

Innym sposobem jest metoda endoskopowa. Polega na wprowadzeniu enefroskopu (rodzaj endoskopu) przez skórę bezpośrednio do nerki (do układu kielicho-miedniczkowego) i usunięcia kamienia w całości lub po rozdrobnieniu. Endoskop może być też wprowadzony przez cewkę moczową, pęcherz i moczowód.

W przypadku bardzo dużych złogów czy powikłań kamicy nerkowej (zastój moczu, zakażenia dróg moczowych) stosuje się zabieg chirurgiczny z otwarciem jamy brzusznej.