Na czym polega badanie spirometryczne?

Słowo „spirometria” przetłumaczyć można jako „mierzenie oddechu” – i zasadniczo właśnie na tym polega badanie spirometryczne. Konkretniej zaś: mierzone są parametry takie jak całkowita objętość powietrza wydychanego pomiędzy najgłębszym możliwym wdechem a najgłębszym możliwym wydechem, objętość powietrza wydychanego z całą mocą podczas pierwszej sekundy wydechu, a także iloraz tych wartości. W jaki sposób natomiast przebiega samo badanie?

Na wstępie warto zaznaczyć, że jest ono bezpieczne i bezbolesne. Jeśli podczas głębokiego oddychania czujemy ból, nie powinniśmy przystępować do badania. Nie wykonuje się też go u osób, które przebyły niedawno zawał lub operację okulistyczną, a także u tych z odwarstwioną siatkówką, rozpoznanym tętniakiem czy plujących krwią z nieznanego powodu. Mogą je natomiast z powodzeniem zrobić chociażby kobiety w ciąży.

Przygotowania do badania

Na minimum godzinę przed badaniem nie powinno się podejmować dużego wysiłku, jeść, pić mocnej herbaty lub kawy oraz napojów gazowanych, a co najmniej cztery godziny przed badaniem także tych alkoholowych – jak również palić papierosów. Od tego ostatniego najlepiej byłoby powstrzymać się nawet dobę wcześniej. Poza tym warto ubrać się tak, by ubranie nie uciskało brzucha ani klatki piersiowej – mówi specjalista z Centrum Medycznego „Ultramedic” w Bielsku-Białej .

Przebieg badania

Samo badanie spirometryczne polega na mocnym wydychaniu powietrza w przystawioną do ust specjalną rurkę połączoną z aparatem dokonującym dokładnych pomiarów. Można to zrobić na stojąco bądź na siedząco, osobie badanej czasem zakłada się też na nos klips, który uniemożliwia wydostawanie się powietrza z płuc tą drogą. Najpierw należy wykonać kilka głębokich oddechów, a następnie – na sygnał przeprowadzającego badanie – wziąć jak najgłębszy wdech, po czym możliwie szybko zrobić wydech przez ustnik spirometru. Całą procedurę powtarza się kilkakrotnie, łącznie badanie trwa zaś zaledwie kilka minut. U niektórych osób wykonuje się dodatkowo próby farmakologiczne (podając leki wziewne) bądź wysiłkowe (np. podczas oceny ewentualnych przeciwwskazań do uprawiania danego zawodu lub sportu).

Wyniki

Spirometr zbiera informacje na temat objętości powietrza wydychanego w ogóle i w ciągu pierwszej sekundy, wylicza też stosunek uzyskanych wartości. Jest to tzw. wskaźnik Tiffeneau, który mówi o tym, czy ewentualne nieprawidłowości są wynikiem zwężenia oskrzeli, czy np. zmniejszenia objętości płuc. Jeśli w pierwszej sekundzie mocnego wydechu pozbędziemy się z płuc zbyt małej ilości powietrza w porównaniu z tym, ile go łącznie nabraliśmy, oznaczać to będzie zaburzenia jego przepływu w drogach oddechowych, czyli inaczej obturację.

Kiedy się badać?

Obturacja jest charakterystyczna dla wielu schorzeń, m.in. astmy czy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), a jej stwierdzenie stanowi podstawę do dalszych, bardziej szczegółowych i zaawansowanych technologicznie badań. Spirometrii powinny poddawać się profilaktycznie co dwa lata wszystkie osoby powyżej 40. roku życia, a wcześniej i częściej – palacze. Na badanie spirometryczne warto zgłosić się także wtedy, gdy męczy nas długotrwały kaszel, obserwujemy świszczący oddech, łatwiejsze męczenie się, zadyszkę czy ból w klatce piersiowej – zarówno po wysiłku, jak i niezależnie od niego. Spirometrię wykonuje się ponadto w celu monitorowania leczenia i rekonwalescencji po przebytych chorobach układu oddechowego.