Na czym polega diagnostyka niepłodności u mężczyzn?

Niepłodność to bardzo poważny problem społeczny, który jest związany z trudnościami w trakcie starania się o dziecko. Ze względu na to, że to kobieta nie może zajść w ciążę, wiele osób myśli, że przyczyny niepłodności zawsze leżą po stronie kobiety. Tymczasem nie jest to prawda, ponieważ równie często źródłem problemów mogą być problemy po stronie mężczyzny. W artykule dokładniej opisujemy, na czym polega diagnostyka niepłodności u mężczyzn.

Jakie mogą  być przyczyny niepłodności męskiej?

Niepłodność to stan, w którym para nie może doprowadzić do zajścia  w ciążę, pomimo trwających przynajmniej rok prób, czyli regularnego odbywania stosunków płciowych bez zabezpieczeń. W dzisiejszych czasach problem ten niestety jest coraz częstszy. Co bardzo ważne według statystyk problemy z doprowadzeniem do ciąży równie często są związane z niepłodnością kobiecą i męską. W niektórych przypadkach kłopoty z zajściem w ciążę mogą też leżeć jednocześnie po stronie obojga partnerów.

Najczęstszymi przyczynami niepłodności męskiej są wrodzone lub nabyte wady narządów płciowych,  choroby ogólnoustrojowe, niezdrowy styl życia oraz zaburzenia hormonalne. Wszystkie te czynniki mogą po prostu prowadzić do spadku jakości wytwarzanego nasienia. Żeby móc określić, jakie są dokładne przyczyny niepłodności u pacjenta, najpierw oczywiście jest konieczne przeprowadzenie odpowiednich badań diagnostycznych. Jakich?

Badanie nasienia

Badanie nasienia jest podstawowym rodzajem badań diagnostycznych, jakie wykonuje się w celu stwierdzenia przyczyny niepłodności u mężczyzny.

Jak tłumaczy nasz rozmówca, lekarz specjalista z Ośrodka Leczenia Niepłodności OVIKLINIKA w Warszawie: Badanie nasienia nosi też nazwę seminogram lub spermiogram. Zazwyczaj jest to pierwsze badanie, jakie wykonuje się w celu zdiagnozowania przyczyn niepłodności u mężczyzn. Ma ono na celu dokonanie oceny jakości, ilości i ruchliwości plemników w nasieniu. Oprócz tego sprawdzana jest również np. objętość i lepkość ejakulatu oraz czas jego upłynnienia. Po sprawdzeniu  wszystkich parametrów badanego nasienia porównuje się je z obowiązującymi, wskazanymi przez WHO normami.

Badając nasienie, sprawdza się wiele różnego typu czynników, oprócz parametrów, które wskazał nasz rozmówca, ważne są także m.in. odsetek żywych i aktywnych plemników oraz poziom ich zgrupowania. W poszerzonym badaniu nasienia ocenia się także dokładną budowę plemników i określa się proporcję pomiędzy plemnikami, które są zbudowane prawidłowo a tymi, które są w jakiś sposób uszkodzone.

Badanie USG jąder i moszny

Często wykonywanymi badaniami w ramach diagnostyki niepłodności u mężczyzn są też badania ultrasonograficzne jąder i moszny. Dużą zaletą tych badań jest to, że są one całkowicie nieinwazyjne i bezbolesne. Pozwalają przy tym uzyskać wiele przydatnych informacji na temat budowy i unaczynienia jąder, najądrzy i powrózków nasiennych, a także wykryć takie problemy i zmiany patologiczne, jak żylaki powrózka nasiennego czy torbiele

Biopsja jądra – TESA/PESA

W niektórych przypadkach, przede wszystkim wtedy, gdy u pacjenta w badaniu nasienia zostaje stwierdzona azoospermia, czyli całkowity brak plemników, przeprowadza się biopsję jąder. W zależności od wyników wcześniejszych badań wykonywany jest zabieg TESA lub zabieg PESA. Pierwszy z  nich polega na nakłuciu jądra, a drugi na nakłuciu najądrza. Oba zabiegi wykonuje się w krótkim znieczuleniu dożylnym. W ich trakcie pobiera się tkankę, z której uzyskuje się plemniki. W dalszym leczeniu niepłodności uzyskane wyodrębnione z pobranego płynu plemniki będą mogły być wykorzystane  podczas inseminacji domacicznej lub podczas zabiegu in vitro.

Testy SCD – testy dyspersji chromatyny jądrowej plemnika

W ramach diagnostyki niepłodności u mężczyzn wykonuje się również testy SCD (testy dyspersji chromatyny jądrowej plemnika), czyli testy, które umożliwiają wykrycie zwiększonej fragmentacji materiału genetycznego w plemnikach. Prawidłowa struktura DNA i chromatyna plemnikowa sprawiają, że plemniki są chronione przed możliwymi czynnikami szkodliwymi. Badanie to ma tak naprawdę na celu ocenę poziomu fragmentacji DNA plemników, czyli określenie stopnia uszkodzeń w DNA. Zazwyczaj plemniki, w których wykrywa się dużą fragmentację, są zdolne do zapłodnienia komórki jajowej, ale zaburzony jest późniejszy rozwój zarodka, który może się zatrzymać jeszcze przed jego implantacją lub zwiększyć ryzyko późniejszego poronienia.