Próchnica

Próchnica dotyka większości Polaków, cierpi na nią 95% osób dorosłych i połowa dzieci. Najmłodszymi pacjentami dentystów są kilkulatki z próchnicą zębów mlecznych. Jest to choroba cywilizacyjna występująca od wieków, ale w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat obserwuje się jej częstsze występowanie. Przynajmniej w Polsce.

Przyczyny

Podstawową przyczyną jest niedostateczna higiena jamy ustnej. Okazuje się, że połowa Polaków nie myje zębów dwa razy dziennie, rzadko (albo wcale) używa nici dentystycznych do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych. Równie rzadko używamy płynów do płukania jamy ustnej, które redukują ilość bakterii na naszym uzębieniu. To właśnie bakterie znajdują doskonałe warunki do rozwoju, gdy na zębach pozostaje osad będący resztkami pokarmów. Bakterie wraz z tymi pozostałościami tworzą płytkę nazębną. Bakterie produkują kwasy, które powodują odwapnienie zębów i rozpad twardych tkanek zęba. Tak tworzą się ubytki, które, jeśli nie są od razu leczone, powiększają się, a próchnica przenosi się na kolejne zęby.

Inne przyczyny to niewłaściwe odżywianie: dużo węglowodanów i cukrów, mało pokarmów obfitych w minerały, zwłaszcza w wapń.

Objawy

Pierwsze objawy to niewielkie białe plamki na zębach. Świadczą o demineralizacji zębów. Na tym etapie próchnica jest łatwo i nieagresywnie, bo bez borowania, wyleczalna. Objawem tej początkowej fazy próchnicy jest odczuwanie dyskomfortu przy jedzeniu słodyczy – ząb lekko pobolewa.

Kolejne objawy to widoczne ubytki w zębach, w porę niewyleczone doprowadzają do zajęcia miazgi. Na tym etapie wyraźnym i niedającym się zlekceważyć objawem próchnicy jest ból.

Leczenie

Lepiej zapobiegać niż leczyć. Profilaktyka próchnicy polega na regularnym myciu zębów, najlepiej po każdym posiłku, czyszczeniu przestrzeni międzyzębowych a także regularnemu odwiedzaniu stomatologa, który co pół roku powinien usunąć płytkę nazębną i kamień, a w razie potrzeby wypełni ubytek nie dopuszczając do rozwoju choroby i utraty zęba.

Leczenie próchnicy na pierwszym etapie, gdy widoczne są tylko jasne lub ciemne plamki, polega na mineralizacji. Na wyczyszczone miejsca nakłada się związek fluoru w postaci żelu lub lakieru. Wtedy jony wapniowe, fluorkowe i fosforanowe wbudują się w tkankę zęba, likwidując zmianę próchnicową.

W przypadku ubytku stosuje się tradycyjne wypełnienia z amalgamu, materiału niezbyt chętnie akceptowanego przez pacjentów. Obawiają się, że amalgamat, jako związek rtęci, może być niezdrowy dla organizmu. Badania jednak tego nie potwierdzają. Amalgamat jest materiałem trwałym, ale ze względu na trudność w dopasowaniu koloru do barwy zęba stosuje się go na plomby do zębów trzonowych.

Nowoczesnym materiałem na plomby są kompozyty utwardzane światłem. Są również trwałe, ale powodzenie zawdzięczają głównie temu, że kolor można idealnie dopasować do odcienia zębów, plomby są więc niewidoczne.

Zęby ze zniszczoną miazgą, gdy pozostaje choć trochę zdrowej zębiny, również należy leczyć. Stosuje się leczenie kanałowe. Nigdy sztuczne zęby nie zapewnią takiego komfortu, jak zęby własne, należy więc o uzębienie dbać, by służyły nam przez całe życie.