Rodzaje nabytych wad macicy i metody ich korekcji

Anatomiczne wady w budowie macicy są nie tylko jedną z przyczyn niepłodności, ale mogą również zwiększać ryzyko poronienia. Na szczęście współczesna medycyna zna skuteczne sposoby na diagnostykę oraz korekcję wszelkich nieprawidłowości, które mogłyby przekreślić szanse na posiadanie potomstwa. W niniejszym artykule przyjrzymy się najpowszechniejszym wadom nabytym macicy oraz wytłumaczymy, w jaki sposób się je wykrywa i leczy.

Mięśniaki macicy

Mięśniaki stanowią jedną z powszechniejszych wad nabytych macicy – jak pokazują dane, ta przypadłość dotyka nawet co czwartą kobietę w wieku rozrodczym. Tzw. myoma to w rzeczywistości niezłośliwa zmiana nowotworowa, która atakuje kobiece narządy rodne. Nieprawidłowość jest w większości przypadków niegroźna, jednak nawet pomimo łagodnego charakteru może wywoływać niepokojące objawy, takie jak bóle w obrębie podbrzusza czy przedłużające się krwawienia miesiączkowe. Mięśniaki wpływają też na płodność, ponieważ utrudniają zagnieżdżenie się zarodka w macicy.

Mięśniaki są szczególnie groźne, kiedy się rozrastają – niektóre zmiany mają zaledwie kilka milimetrów, jednak znane są przypadki, kiedy przyjmowały rozmiar dojrzałego arbuza. Zmiany występują pojedynczo lub w skupiskach, powodując znaczne przerośnięcie oraz zdeformowanie macicy. Do dziś nie udało się jednoznacznie określić przyczyn powstawania mięśniaków, jednak zaobserwowano, że na ich rozwój ma wpływ poziom estrogenów i progesteronu. Wykrycie mięśniaków dopiero w czasie ciąży może stanowić spory problem.

Polipy endometrialne

Polipy endometrialne to łagodne przerosty błony śluzowej jamy macicy. Ten rodzaj zmian występuje zarówno w formie pojedynczej, jak i mnogiej, osiągając rozmiary od kilku milimetrów do nawet kilku centymetrów. Zgodnie z szacunkami, polipy endometrialne występują u nawet co 10. kobiety w wieku reprodukcyjnym i potencjalnie mogą zmniejszać płodność, ponieważ utrudniają zagnieżdżenie się zapłodnionego jaja. Na szczęście nie każda postać zmian endometrialnych niesie za sobą aż tak poważne konsekwencje – wiele pacjentek zmagających się z tym problemem zachodzi w naturalną ciążę bez pomocy ze strony ginekologów.

Wśród najpowszechniejszych objawów tej przypadłości należy wymienić nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych, które obejmuje długotrwałe plamienie, przedłużające się krwawienie miesiączkowe, a nawet krwawienie poprzedzające miesiączkę i występujące po menopauzie. Niektóre pacjentki uskarżają się również na ból podbrzusza, jednak jest to dość rzadki symptom – występuje tylko w przypadku dużych polipów. Wspomniane następstwa nie są charakterystyczne jedynie dla przerostów błony śluzowej jamy macicy, dlatego dla postawienia jasnej diagnozy konieczne jest przeprowadzenie badań, które wykluczą inne choroby ginekologiczne – to ważne, bo pewien procent polipów endometrialnych może być podłożem raka trzonu macicy.

Pomimo dość dobrego rozpoznania przypadłości nie udało się niestety dokładnie ustalić jej źródła – wiadomo jedynie, że wśród przyczyn powstawania polipów endometrialnych wymienia się przede wszystkim zwiększone stężenie estrogenu w organizmie pacjentek – dodaje pracownik gabinetu ginekologicznego Grzegorza Jakiela.

Wady macicy wynikające z interwencji medycznych

Zmiany w obrębie macicy nie muszą wcale wynikać z czynników o podłożu genetycznym, środowiskowym oraz hormonalnym – nabyte wady tego narządu są często następstwem uprzednich interwencji medycznych. Deformacja może nastąpić np. w czasie abrazji, czyli łyżeczkowania jamy macicy. Zabieg jest stosowany przede wszystkim w celu usunięcia resztek łożyska, które po porodzie nie oddzieliło się w prawidłowy sposób. Choć ryzyko wystąpienia powikłań jest dziś stosunkowo niskie, to możliwe jest doprowadzenie do uszkodzenia macicy lub wystąpienia zespołu Ashermana (objawia się występowaniem charakterystycznych zrostów wewnątrz jamy macicy).

Nie jest to oczywiście jedyny przypadek – do powstania wad macicy mogą przyczynić się również inne, stosunkowo powszechne zabiegi medyczne. Mowa tutaj m.in. o cięciu cesarskim (u niektórych kobiet może dojść do niepełnego zagojenia się ściany macicy i powstania w niej ubytku, co tworzy poważne niebezpieczeństwo dla kolejnej ciąży oraz warunki do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego) czy usuwaniu szyjki macicy z przyczyn onkologicznych.

Jak wykryć nabyte wady macicy?

Większość wad macicy nie wywołuje szczególnego dyskomfortu oraz niepokojących objawów, dlatego pacjentki najczęściej nie zdają sobie sprawy z nieprawidłowej budowy swoich narządów rodnych. Schorzenia są wykrywane dopiero wtedy, gdy kobiety mają problemy z zajściem w ciążę i decydują się na przeprowadzenie dokładnej diagnostyki.

Jednym z podstawowych badań, które pozwala na wykrycie zmian w budowie macicy, jest zabieg histeroskopii. Ta endoskopowa metoda diagnostyczna polega na wprowadzeniu do wnętrza macicy, przez szyjkę, przyrządu zwanego histeroskopem – z jego pomocą lekarz może dokładnie obejrzeć jamę macicy, a w razie potrzeby pozbyć się też niepożądanych wad. Zaleca się przeprowadzenie histeroskopii, jeżeli podstawowe badanie ginekologiczne oraz ultrasonograficzne (USG) nie pozwoliło określić przyczyny niepłodności.

Inną, popularną metodą diagnozy jest laparoskopia. W czasie badania do jamy brzusznej pacjentki wprowadza się tzw. laparoskop, czyli narzędzie zawierające tor optyczny i pozwalające transmitować obraz z wnętrza jamy brzusznej na ekran monitora. Zależnie od sytuacji można poprzestać na diagnostyce lub przejść do operacji korekcyjnej, także przy użyciu techniki laparoskopowej.

Na czym polega leczenie nabytych wad macicy?

Korekcja wad macicy jest uzależniona od uzyskanych wyników badań, tj. rodzaju oraz stopnia nieprawidłowości budowy narządu, oraz planów pacjentki związanych z macierzyństwem. Należy bowiem zaznaczyć, że niektóre zmiany, zwłaszcza w swojej łagodnej formie, nie wpływają na codzienny komfort oraz ogólny stan zdrowia kobiet, stąd przeprowadzanie terapii nie jest po prostu konieczne.

Jeżeli usunięcie wad jest jednak wymagane, to najczęściej wykorzystuje się do tego celu histeroskopię lub laparoskopię – pozwalają one na pozbycie się zarówno zmian wrodzonych, jak i nabytych. W przypadku bardzo dużych mięśniaków niekiedy stosuje się też laparotomię. Średni czas gojenia się ran wynosi kilka dni, zachodzenie w ciążę należy jednak odłożyć o kilka tygodni, a czasem nawet pół roku. Jest to jednak wartość orientacyjna, która może się różnić w zależności od zastosowanej techniki operacyjnej i rozległości zabiegu.

W przypadku niektórych schorzeń możliwe jest leczenie farmakologiczne – dotyczy to jednak drobnych zmian, np. mięśniaków w początkowej fazie rozwoju.