Udar mózgu

Udar mózgu jest schorzeniem, które pojawia się nagle. Stanowi zespół klinicznych objawów, które są bezpośrednio związane z wystąpieniem nagłego zaburzenia czynności mózgu. Im wcześniej choroba zostanie rozpoznana, tym lepsze rokowania leczenia.

Przyczyny

Udar mózgu to schorzenie, którego bezpośrednią przyczyną jest ogniskowe niedokrwienie w określonym obszarze mózgu (tzw. udar niedokrwienny) lub wylew krwi do mózgu (tzw. wylew krwotoczny).

Statystyki wskazują, że to udar niedokrwienny występuje w ok. 85% przypadkach. Dochodzi do niego na skutek zwężenia tętnic domózgowych lub wewnątrzmózgowych – najczęściej na skutek zmian miażdżycowych.

Wylew wywołany jest pęknięciem ściany tętnicy wewnątrzmózgowej, do czego dochodzi m.in. na skutek tętniaka lub wieloletniego nadciśnienia.

Do niemodyfikowalnych czynników ryzyka możemy zaliczyć m.in.:

wiek – większe ryzyko udaru mają osoby po 55. roku życia,
płeć – statystycznie schorzenie znacznie częściej dotyczy mężczyzn,
predyspozycje genetyczne – większe ryzyko jest u osób, w których rodzinie były przypadki udaru.

Do modyfikowalnych czynników ryzyka zaliczyć można m.in.:

nadciśnienie tętnicze,
miażdżycę,
cukrzycę,
niedoczynność tarczycy,
dnę moczanową,
zespół bezdechu sennego,
otyłość,
zaburzenia krzepnięcia.

Objawy

Istnieje wiele objawów, które mogą sygnalizować udar krwotoczny lub niedokrwienny. Ich szybkie rozpoznanie może być cenne z uwagi na fakt, iż im szybciej pacjent trafi do szpitala, tym lepsze będą rokowania. Do typowych objawów udaru mózgu zalicza się m.in.:

niedowład jednej połowy ciała,
drętwienie jednej strony ciała – może dotyczyć tylko drętwienia twarzy i ręki,
zaburzenia mowy – mowa staje się niewyraźna, sprawia wrażenie bełkotu, ponadto pacjent nie potrafi nazwać codziennych przedmiotów,
zaburzenia widzenia – mają charakter krótkotrwały, które objawiają się niedowidzeniem połowicznym,
zawroty głowy,
silny ból głowy,
zaburzenie świadomości.

Leczenie

Przed podjęciem leczenia u neurologa, kluczową rolę odgrywa rozpoznanie rodzaju udaru. Dlatego też natychmiast po przewiezieniu pacjenta do szpitala wykonuje się tomografię komputerową, a następnie podejmuje odpowiednie działania.

W leczeniu wyróżnić można postępowanie ogólne, które obejmuje m.in. monitorowanie czynności życiowych, uzupełnianie niedoborów wodno-elektrolitowych, profilaktykę przeciwzakrzepową, leczenie przeciwobrzękowe (gdy doszło do obrzęku mózgu).

Ponadto przeprowadza się leczenie swoiste, w zależności od tego z jakim rodzajem udaru pacjent ma do czynienia. Jeśli doszło do:

udaru krwotocznego – wówczas przeprowadza się procedury wewnątrznaczyniowe, by nie doprowadzić do ponownego krwotoku; niekiedy wykonywane są zabiegi neurochirurgiczne – tylko wtedy, gdy stan chorego ulega znacznemu pogorszeniu;
udaru niedokrwiennego – wówczas wprowadza się dożylne leczenie trombolityczne, którego celem jest rozpuszczenie skrzepu; jeśli u pacjenta stwierdzono poważny udar, wówczas leki trombolityczne podaje się bezpośrednio do miejsca, w którym znajduje się skrzeplina.

Warto mieć świadomość, że ważnym elementem leczenia jest rehabilitacja. Jej istotą jest ograniczenie kalectwa, które spotyka wielu pacjentów po udarze mózgu. Zaleca się przeprowadzenie jest dość szybko – najlepiej zaraz po ustabilizowaniu stanu chorego. Terapię należy kontynuować przez nawet 6 tygodni – na oddziale rehabilitacyjnym.