Zasady opieki nad osobą leżącą

Opiekowanie się seniorem to spore wyzwanie, szczególnie gdy podopieczny ze względu na swój stan jest osobą unieruchomioną w łóżku. Takie przypadki wymagają bardzo dużego zaangażowania ze strony opiekuna oraz świadomości na temat prawidłowej pielęgnacji podopiecznego. Przede wszystkim należy pamiętać o profilaktyce odleżyn, utrzymaniu higieny oraz pomocy w rehabilitacji.

Profilaktyka odleżyn

Odleżynami nazywamy owrzodzenia, które powstają w obrębie tkanki skórnej w miejscach, gdzie części kostne ciała w największym stopniu stykając się z podłożem. Długotrwały, stały ucisk naczyń krwionośnych w takich miejscach powoduje punktowe niedotlenienie tkanek i z czasem może przyczynić się do ich obumierania. W początkowych fazach odleżyny mają postać niewielkiego zaczerwienienia, która blednie pod wpływem nacisku – jest ono następstwem reaktywnego przekrwienia tkanki. W fazie kolejnej objawia się ból, pęcherze na powierzchni zmienionej chorobowo skóry oraz pękanie naskórka. Kolejne fazy to stopniowe uszkadzanie tkanek podskórnych oraz rozwijająca się martwica innych tkanek – mięśni, powięzi, stawów i kości.

- Profilaktyka odleżyn polega przede wszystkim na zapobieganiu sytuacji, w której ciało leżącej osoby starszej pozostaje w tej samej pozycji przez dłuższy – wyjaśnia przedstawiciel agencji Prestige24h.pl, specjalizującej się w pośrednictwie pracy dla opiekunów seniorów – Co około 1-2 godziny należy chorego ułożyć w taki sposób, by odciążyć tkanki, które do tej pory miały styczność z podłożem. W ten sposób zapobiega się zaburzeniom mikrokrążenia i miejscowemu niedokrwieniu. Warto zmiany pozycji wykonywać zgodnie z góry ustalonym harmonogramem, by uniknąć powtarzania tych samych pozycji i tym samym nierównomiernego obciążenia tkanek w niektórych punktach.

Ponadto należy pamiętać o wyposażeniu łózka osoby starszej w specjalny materac przeciwodleżynowy. Zbudowany jest on z komór powietrznych, które przy pomocy pompy są w regularnych odstępach czasu napełniane i opróżniane z powietrza – w każdym momencie cześć komór jest pełna, pozostałe pozostaje puste. Tam, gdzie skóra styka się z pustą komorą, nie dochodzi do jej obciążenia, tym samym może w niej zachodzić niezakłócone mikrokrążenie krwi.

Prawidłowa higiena

Kolejnym ważnym elementem opieki nad osobami leżącymi jest dbanie o ich higienę. Codzienna toaleta może wydawać się zadaniem dość skomplikowanym. Przede wszystkim należy pamiętać o:

• Myciu od góry do dołu – kąpiel osoby leżącej zaczynamy od umycia jej włosów, następnie myjemy twarz i uszy, szyję i kark, tors, ramiona (poczynając od barków i idąc w stronę palców), nogi (podobnie jak ramiona, od góry kierujemy się w dół), na samym końcu myjemy okolice intymne.
• Korzystaniu z oddzielnych myjek i kosmetyków – do mycia każdej części ciała używamy osobnych akcesoriów i dedykowanych kosmetyków, by jak najlepiej chronić skórę podopiecznego i chronić przed przenoszeniem się bakterii.
• Dokładnym osuszaniu ciała – mycie każdej z części ciała należy zakończyć dokładnym jej osuszeniem, by zapobiegać odparzeniom.

Ponadto należy postarać się, by nie odkrywać ciała w całości. Przede wszystkim nagość jest dla wielu osób bardzo krępująca, ponadto odsłonięcie całego ciała może przyczyniać się do przeziębienia. O ile to możliwe, podopieczny powinien sam wykonywać część pracy przy myciu – da mu to poczucie mniejszego uzależnienia od pomocy.

Ćwiczenia ruchowe

Trzecim filarem opieki nad osobą starszą, która większość czasu lub cały czas spędza w łóżku, jest zapewnienie jej aktywności fizycznej adekwatnej dla jej stanu zdrowia. To bardzo ważne, gdyż brak ruchu może przyczyniać się do nasilenia problemów z układem mięśniowym, oddechowym czy kostno-stawowym. Do tego dochodzą problemy z pracą serca czy metabolizmem. Wśród typowych ćwiczeń dla osób leżących znajdują się między innymi:

• Zginanie łokci i kolan
• Podnoszenia nóg i ramion
• Napinanie mięśni
• Ściskanie przedmiotów w dłoni
• Dmuchanie balonika lub pojemnika z wodą przez słomkę (wspomaga pracę płuc)

W niektórych z tych ćwiczeń istotną pomoc dla seniora stanowi opiekun.

Inne kwestie

Ze względu na swoją niesamodzielność, osoby leżące potrzebują wyjątkowe zaangażowania ze strony swego opiekuna. To właśnie opiekun osób starszych jest odpowiedzialny za zaspokojenie ich potrzeb dotyczących nie tylko zdrowia, ale również komfortu. Podejmując się pracy z seniorami należy pamiętać o wielu różnych czynnikach, które mogą mieć wpływ na stan jej zdrowia, zarówno psychicznego, jak i fizycznego. Z pozoru tak błahe kwestie, jak temperatura panująca w pokoju czy poziom wilgotności mogą być istotne. Należy również pamiętać o odpowiednim żywieniu seniora, a więc nie tylko dostarczaniu mu wraz z posiłkami wszystkich niezbędnych substancji odżywczych, ale m.in. również o podawaniu posiłków w regularnych porach.